Omgevingswet biedt kansen voor een brandveilige zorg
Ten gevolge van o.a. de coronamaatregelen en de vorderingen op gebied van het Digitaal Stelsel Omgevingswet, heeft de minister besloten om het in werking treden van de Omgevingswet uit te stellen. De nieuwe datum is nu vastgesteld op 1 januari 2022. Gemeenten buigen zich de komende 1,5 jaar over hun kerntaken en overwegen of en hoe ze deze nog moeten uitvoeren. Dat geldt ook voor het gemeentelijk toezicht op bestaande bouwwerken. Volgens Charles Meijer, projectleider Omgevingswet Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, is dit hét moment om het risicogerichte toezicht op brandveiligheid voor de zorgbranche integraal aan te pakken.
Charles Meijer: ‘Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen, zodat het straks bijvoorbeeld makkelijker is om bouwprojecten te starten.’ De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft een lijst van minimale acties opgesteld waar gemeenten aan moeten voldoen om straks voorbereid te zijn op de Omgevingswet. ‘De lijst beslaat slechts twee A4-tjes, maar geeft meer dan genoeg stof tot nadenken. Het kan maar zo zijn dat brandveiligheid in de zorgbranche niet op de prioriteitenlijst van gemeenten staat’, vervolgt Meijer. Dat blijkt ook uit de cijfers. ‘Onderzoeken van de Rijksinspecties naar de brandveiligheid van zorginstellingen hebben aangetoond dat besturen en directies van zorginstellingen de afgelopen jaren nog onvoldoende aandacht hebben besteed aan brandveiligheid. Ook bij gemeenten heeft toezicht niet de hoogste prioriteit gehad, laten de onderzoeken zien.’
Charles Meijer, projectleider Omgevingswet Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant
Sámen naar de gevolgen kijken
‘Het is aannemelijk dat gemeenten zich nu nog niet bewust zijn van de specifieke risico’s in de zorg op gebied van brandveiligheid, evenals de ontwikkelingen die momenteel spelen in de zorg. Daarom is samenwerking en goede afstemming van belang. Juist omdat de situatie in de zorg nergens mee te vergelijken is, is het noodzakelijk dat zorginstellingen en toezichthouders samen gaan zitten en kijken naar de gevolgen van aanpassingen in de werkprocessen of procedures’, vindt Meijer.
‘In aanloop naar de implementatie van de Omgevingswet is te zien dat gemeenten op zoek zijn naar vormen van toezicht die meer gebaseerd zijn op eigen verantwoordelijkheid van eigenaren en gebruikers van bouwwerken. Dit past naadloos in het gedachtegoed van de Omgevingswet, maar dan zullen er ook goede afspraken gemaakt moeten worden met de Zorgbranche’, vervolgt Meijer. ‘Temeer omdat de trend is om lokaal veiligheidsbeleid in te richten op basis van data en informatie. Dit informatiegericht beleid mag echter niet tot gevolg hebben dat er eerst een calamiteit moet plaatsvinden voordat brandveiligheid en het toezicht daarop de vereiste aandacht krijgt.’
‘Als de Zorgbranche en toezichthouders niet in deze fase sámen kijken naar de gevolgen van de Omgevingswet en de manier waarop processen ingericht moeten worden, is de verwachting dat de regelgerichte aanpak van de gemeenten niet tegemoet komt aan de gewenste veiligheidssituatie in de zorginstellingen, maar wel nog een aantal jaren zal doorklinken. En daar is de zorg niet mee geholpen.’
Initiatief en commitment
‘We zijn al zo ver gekomen met de omslag naar een integrale en risicogerichte aanpak van brandveiligheid in de zorg. Wat nog ontbreekt is het commitment van de toezichthouder’, geeft Meijer aan. ‘De Omgevingswet opent deuren voor de zorgbranche die anders niet snel geopend worden en biedt instellingen de kans om met de gemeente in overleg te gaan. Dat betekent wel dat zorginstellingen het initiatief moeten nemen; en snel ook!’.
